Optical Disc Archive - Sposób archiwizowania danych

Postępujące procesy cyfryzacji generują ogromne ilości danych, które muszą być przechowywane z zachowaniem wszelkich wymogów bezpieczeństwa, trwałości i ochrony przechowywanych informacji. Ma to szczególne znaczenie w kontekście utraty zarchiwizowanych materiałów i ewentualnej konieczności ich późniejszego odzyskiwania.

O wyborze systemu archiwizującego decyduje wiele czynników, w tym m.in. możliwość aktualizacji magazynowanych plików, czas dostępu do posiadanych informacji, pojemność nośnika i oczywiście cena w przeliczeniu na jednostkę przestrzeni magazynowej. Jednak bardzo istotnym wymogiem w przypadku procesów archiwizacyjnych jest odpowiednio długi czas przechowywania informacji. Czas taki jest związany z okresem średniej bezawaryjnej pracy nośnika lub uwarunkowaniami technologicznymi dotyczącymi zapisu i przechowywania informacji. Migracje danych są kłopotliwe, a niedopełnienie odpowiednich wymogów może skutkować utratą zgromadzonych plików i kosztownym procesem ich odzysku. Stąd poszukiwania systemów gwarantujących odpowiednio długie i bezproblemowe magazynowanie zgromadzonych informacji.

Krótki przegląd możliwości archiwizacyjnych

Tanim i popularnym nośnikiem używanym do archiwizacji danych jest wciąż taśma magnetyczna (o jej wadach i zaletach pisaliśmy tutaj). Oczywiście wykorzystywane są także dyski magnetyczne, nośniki półprzewodnikowe i optyczne. Jednak w przypadku dysków magnetycznych okres bezawaryjnej pracy, czyli czas, po którym należałoby dokonać przeniesienia danych w ramach przeciwdziałania ich utracie wynosi jedynie pięć lat (dla taśmy magnetycznej sięga trzydziestu). Żywotność nośników optycznych, których wariantowi poświęcimy ten wpis, w dużej mierze zależy od jakości materiału użytego do produkcji płyt, ale także warunków ich przechowywania oraz klasy urządzeń wykorzystywanych do zapisu. Przyjmuje się jednak, że średni okres przechowywania informacji zapisanych z wykorzystaniem DVD oraz Blu Ray wynosi 20 lat. Widać więc, iż w zależności od zastosowanego systemu po upływie od 5 do 30 lat należałoby dokonać migracji danych w celu ich ochrony przed utratą.

Teoretycznym rozwiązaniem problemów migracji archiwizowanych danych może być system zaproponowany przez SONY (opracowany w kooperacji z Panasonic) - Optical Disc Archive.

Optical Disc Archive

System kierowany jest do odbiorców korporacyjnych oraz instytucjonalnych administrujących dużymi archiwami danych, gdzie podstawowym wymogiem jest sprawny i efektywny sposób zarządzania. Cechą najbardziej istotną jest tutaj właśnie niezawodność systemu, która obliczona została na okres nawet stu lat. Liczba taka jest wynikiem szacunków przeprowadzonych z wykorzystaniem specjalnych testów przyspieszonego starzenia zdefiniowanego według standardów ISO.

Optical Disc Archive dorobił się już trzech generacji. Pierwsza z nich oferowała kasety optyczne o maksymalnej pojemności do 1,5 TB, druga 3,3 TB, w przypadku trzeciej generacji oferowana przestrzeń zapisu wzrosła do 5,5 TB. Wraz z rozwojem generacji rosła także prędkość zapisu/odczytu, od początkowych 440 MB/s (zapis) oraz 1,1 GB/s (odczyt) do 1,5 GB/s (zapis) i 3 GB/s w przypadku odczytu. Pierwsza generacja posiadała możliwość wielokrotnego zapisu. W kolejnych generacjach wprowadzono tryb już tylko jednokrotnego zapisu, co tłumaczono względami bezpieczeństwa - ochrony danych przed przypadkowym nadpisaniem.

Optical Disc Archive jest, jak widać, rozwiązaniem skalowalnym, co oznacza, że może być rozwijane wraz z rosnącym zapotrzebowaniem, przy czym nowsze wersje produktu będą kompatybilne z wersjami starszymi.

Budowa

Optical Disc Archive to zespół dysków optycznych zamkniętych w obudowie stanowiącej tzw. kartridż (kasetę). Odczyt i zapis informacji przeprowadza się za pośrednictwem samodzielnych napędów wyposażonych w dwa zespoły głowic i 8-kanałowy laser optyczny.

Dyski wykorzystane w napędzie są konstrukcją opracowaną w 2014 roku przez Sony we współpracy z Panasonic i mającą być pierwotnie rozwinięciem Blu-Ray. Ich wysoka pojemność jest efektem zastosowania dwustronnego i 3-warstwowego zapisu. Użyto także specjalnego systemu rejestracji (wyspa/rowek) pozwalającego na zwiększenie gęstości bitów informacji.

Systemy archiwizujące

Oprócz samodzielnych napędów zaprojektowane zostały także rozwiązania dla masowych archiwów, takie jak skalowalne systemy biblioteczne, a także specjalne oprogramowanie archiwizacyjne. Rozwiązania biblioteczne projektowane były z myślą o stacjach telewizyjnych i wytwórniach filmowych, choć znajdują zastosowanie także w przypadku wszelkiej archiwizacji długoterminowej (biblioteki cyfrowe).

Oprogramowanie zaprojektowane specjalnie dla systemu Optical Disc Archive pozwala na sprawne zarządzania zgromadzonym materiałem - szybkie i łatwe przeszukiwanie oraz pobieranie zarchiwizowanych materiałów. Oprogramowanie ma np. możliwość generowania materiałów wideo w obniżonej rozdzielczości oraz miniatur usprawniających selekcję materiałów zapisanych na kasetach.

Pavel Kroupka